Het verschijnen van deze plaat geeft me de kans om u nogmaals te wijzen op het bestaan van de reeks “Hidden Musics” op het Glitterbeat-label. Die reeks, waarvan je het belang onmogelijk kunt overschatten, gaf ons voordien al de “Funeral Songs van fra fra,”Why did we stop growing tall” van Abatwa, “They Will Kill You If Yiu Cry” van de Khmer Rouge Survivors, “Every Song Has Its End: Sonic Dispatches from Traditional Mali , “War is a Wound, Peace is a Scar“ van de Hanoi Masters en “God is Not a Terrorist” van dezelfde Ustad Saami, waar we het vandaag over hebben. Dat bertreft allemaal veldopnames van minder bekende of helemaal onbekende muziekwormen, die niet zelden met verdwijnen bedreigd zijn en in het geval van de Pakistaanse grootmeester Ustad Saami is dat al helemaal het geval. Hij is namelijk de laatste overblijver van de Surti-zangers en Surti is een eeuwenoude voorloper van de qawwali, die we dankzij Nusrat Farka Ali Khan allemaal beter kennen.

Ustad Saami is ooit als kind door een Meester in de microtonale muziek uitverkoren om hem op te volgen: hij mocht jarenlang niet met woorden spreken, maar moest de kunst aanleren om zich zingend te leren uitdrukken en om de nodige diepgang in die expressie te kunnen leggen, ontwikkelde de man in de loop der decennia -hij is nu 76 en oefent nog altijd 8 uur per dag- een eigen toonladder die, anders dan bij ons, niet uit 12 hele en halve noten bestaat, maar zogenoemd “microtonaal” is en 49 toonhoogtes omvat. Da’s een gigantisch bereik, waar de meeste Westerlingen zelfs met een gewone spreekstem niet bij in de buurt komen en dat hier ingezet wordt in een plaat die, met haar 47 minuten, toch slechts drie tracks bevat. Lange recitaties dus, die veelzeggende titels dragen als “Prayer for a Saint”, “Peace” en “Happy Morning”.

De plaat werd helemaal live opgenomen door pionier Ian Brennan -de man die ons ook Tinariwen leerde kennen- bovenop het dak van Ustad Saami’s huis in Karachi. Hij wordt begeleid, ook vocaal, door zijn vier zonen: Rauf speelt harmonium, Urooj en Ahmed doen de tambura’s en Azeem de tabla. Ik weet niet of u ooit “God is Not a Terrorist”,de debuutplaat van Saami gehoord heeft, maar alvast bij ondergetekende zorgde die voor een serieuze opstoot van kippenvel. Wel, dat doet deze “Pakistan is for the Peaceful” nog meer en nog sterker. Deze plaat grijpt heel erg diep op je in, of je nu gelovig bent of niet. Je voelt de doorleefdheid, de oprechtheid, de waarachtigheid in de presentatie van de man -en zijn kinderen- die zo goed als in zijn eentje een eeuwenoude zangwijze overeind houdt.

Het spreekt haast voor zich dat iemand die zo ver geraakt in een aartsmoeilijke discipline als de zang, onderweg afgeleerd heeft energie te steken in overbodige detail als oorlog en tweedracht. Mede daarom is deze plaat zo prachtig, al is ze zeker niet bedoeld voor beginnersoren, maar, wie wil en kan luisteren, zal hier geweldig veel schoonheid ontdekken.

(Dani Heyvaert)